Een tikkende tijdbom: de koloniale oorlog in Indonesië van 1946-1949 bestond niet uit excessen, maar structurele oorlogsmisdaden, zo wordt steeds duidelijker. De belangstelling voor dat pijnlijke dekolonisatieproces neemt alleen maar toe, dus ook voor Ivens’ korte film Indonesia Calling! (1946). Een seminar in het Koninklijk Instituut voor Land-, Taal- en Volkenkunde in Leiden door professor Ariel Heryanto (The Australian National University) luidt dan ook: ‘Decolonializing Indonesia: The Left and Indonesia Calling’.
Luns en Ivens, twee katholieke jongens uit een middenklasse milieu met artistieke interesses. De ene werd in crisistijd lid van de NSB, de ander van de CPH. Beide officiële partijlidmaatschappen hebben niet lang geduurd, maar de keuzes waren bepalend voor de rest van hun leven. Martin Bossenbroek, universitair hoofddocent politieke geschiedenis van de Universiteit Utrecht, beschrijft in zijn nieuwste boek Fout in de Koude Oorlog keuzes, die mensen maakten onder de extreme politieke wendingen tussen 1933 en 1989. Nieuwe feiten levert dat niet op, wel een mooie beschrijving van twee kleurrijke persoonlijkheden, die dachten greep te hebben op de loop van de geschiedenis, maar niet meer dan een speelbal waren van grotere machten. Eigenlijk net als Nederland zelf.
Op vrijdag 21 oktober wordt het vuistdikke en magistrale boek The Conscience of Cinema. The Works of Joris Ivens 1912-1989 van prof. Thomas Waugh gepresenteerd in EYE. Deze publicatie van de Amsterdam University Press is een nieuwe standaard in Ivens Studies, omdat het voor het eerst zijn gehele filmoeuvre plaats in mondiale ontwikkelingen van de documentaire film. Voorafgaande aan de publieke filmvoorstelling om 15.30 is er een studiedag 'Joris Ivens & Nederland' waar o.l.v. Paul Kusters, voorzitter van de Ivens Stichting, zal worden gedebatteerd over Ivens'relatie tot zijn geboorteland.
Vrijdag 2 september presenteerde de Europese Stichting Joris Ivens in EYE Amsterdam het lijvige en rijk geïllustreerde boekwerk 'Redder van de tiende muze. Jan de Vaal en het Nederlands Filmmuseum 1946-1987'. Sandra den Hamer sprak van 'een historisch moment', want het nationale filmarchief bestaat 70 jaar, waarvan 40 jaar o.l.v. Jan de Vaal en op 16 september wordt het EYE Collectiegebouw geopend door minister Jet Bussemaker. André Stufkens, auteur en directeur van de Ivens Stichting, overhandigde het eerste exemplaar aan Tineke de Vaal en aan Sandra den Hamer. Het boek is opgedragen aan alle medewerkers.
Met het lijvige boekwerk 'Redder van de tiende muze. Jan de Vaal en het Nederlands Filmmuseum, 1946-1987' presenteert de Europese Stichting Joris Ivens de schatten van het nationale filmarchief, zoals die door Jan de Vaal (1922-2001) zijn verzameld, bewaard en vertoond. Over zijn pioniersarbeid is tot op heden slechts sporadisch gepubliceerd. Hij begon in 1946 met niets, geen film, geen geld, geen huisvesting, geen ervaring en geen personeel.
Als middelbare scholier maakte Joris Ivens een speelfilm met zijn ouders, broers en zussen. Een privéfilmpje uit 1912, uniek, omdat er in die tijd nog maar weinig home-movies werden vervaardigd. Het Limburgs Museum laat tot 30 oktober de fascinerende geschiedenis van een eeuw thuisfilms zien. Ivens’ eersteling De wigwam wordt permanent vertoond, evenals de foto uit 1910 waar hij als Kinoman staat afgebeeld met een Ernemann filmcamera.
De Sächsische Staatskapelle in Dresden speelt op zondag 26 juni het slotconcert van de Shostakowitjs-Dagen met een live-uitvoering van Hanns Eislers Fourteen Ways to Describe Rain (1941) samen met de vertoning van Regen (Ivens-Franken, 1929), de door de Ivens Stichting gerestaureerde versie. Het concert bestaat verder uit werken van Ludwig van Beethoven, Dmitri Shostakovich en Paul Dessau.
Museo Reina Sofia in Madrid presenteert een film programma getiteld “Por un cine imposible. Documental y vanguardia en Cuba (1959-1972)” (“Voor een onmogelijk cinema. Documentaire en avant-garde in Cuba (1959-1972)”), van 20 juni tot 9 juli 2016. Curator is de Michael Chanan, specialist op het gebied vabn de Cubaanse cinema, met steun van de Cinemateca de Cuba. De twee films die Joris Ivens er gemaakt heeft Carnet de viaje y Cuba en Pueblo armado worden vertoond naast films van Santiago Álvarez, Sara Gómez, Octavio Cortázar en Julio García Espinosa.
