Plaquette Treasure of European Film Culture voor Ivens' De brug onthuld

Op donderdag 19 september onthulde Said Kasmi, wethouder van cultuur van de gemeente Rotterdam, een plaquette van de eerste Nederlandse Treasure of European Film Culture: bij de Hefbrug als ode aan Ivens' avant-garde film De brug uit 1928. Op initiatief van de European Film Academy is, na eerdere schatten, zoals de trappen in Odessa van Eisensteins Potemkin, of the Trevifontein uit La Dolce Vita, ism het Nederlands Filmfonds gekozen voor de Hefbrug. Sandra den Hamer, directeur van het Filmfonds legde uit dat diverse locaties de revue heb ...

Van der Feer ontmoet Van der Feer

Op 15 augustus brachten Monique van der Feer en Joost van der Feer een bezoek aan het Joris Ivens Archief in Nijmegen om werken van Anneke van der Feer te bekijken. Het is voor het eerst dat er bloedverwanten van kunstenares Anneke van der Feer (1902-1956), een van de grote liefdes van Joris Ivens, langskwamen. Zij zijn de achterkleinkinderen van een oom van Anneke van der Feer en hebben belangstelling voor zowel het familiale als artistieke aspect. Het contact ontstond na de uitgave van het boek, de eerste monografie over Anneke van der Feer, ...

European Film Academy eert Ivens met Hefbrug als Treasure of Film Culture

De European Film Academy (EFA, de Europese tegenhanger van de OSCAR organisatie in de VS) heeft Joris Ivens, De brug (1928) en de hefbrug in Rotterdam opgenomen in de Treasures of European Film Culture. Het is voor het eerst dat een Nederlandse filmmaker en locatie worden opgenomen in een lijst van inmiddels 49 Europese locaties in 24 landen, die van uitzonderlijk belang zijn voor de Europese filmcultuur.Tot die locaties behoren bijvoorbeeld de grote trappen in Odessa uit Eisensteins’ Pantserkruizer Potemkin(1925), de Trevi Fontein ...

Cultuurfonds steunt inventarisatie Ivensarchief

Het Cultuurfonds steunt met 10.000 euro de herinventarisatie van het Joris Ivens Archief. De collectie die de Europese Stichting Joris Ivens sinds 1997 beheert en gedeponeerd is in het Regionaal Archief Nijmegen (RAN), is de afgelopen 27 jaar meer dan verdubbeld in omvang. Die nieuwe aanwinsten en oude collecties worden sinds 2020 door een groep enthousiaste vrijwilligers gecategoriseerd in nieuwe inventarislijsten, nu bij elkaar al 800 pagina's dik. Eerder steunde de gemeente Nijmegen en de provincie Gelderland al het inventarisatieprojec ...

Een nieuwe compositie bij Ivens' De brug

Op 29 februari gaat in het Rotterdams concertgebouw De Doelen een nieuwe compositie bij Ivens' film De brug (1928) in premiere. Componist Hans Koolmees liet zich inspireren door de zwart-wit beelden van de film en de alledaagse geluiden op straat en op het water rondom de huidige Hefbrug

Documentaire 'Indië verloren' toont Nederlandse propaganda en censuur

Nadat Joris Ivens Indonesia Calling (1946) had gemaakt werd hij onmiddelijk beschuldigd van anti-Nederlandse propapaganda. De Veiligheidsdienst stelde ook onmiddelijk voor daarom zijn paspoort in te trekken, niet in 1951, maar al in 1945. In een nieuwe documentaire 'Indië verloren. Hoe een koloniale oorlog te verkopen?' presenteert filmmaker In-Soo Radstake een breed spectrum aan invalshoeken over hoe Nederland die oorlog verkocht, waaronder die van Ben Bot, voormalig minister van buitenlandse zaken. Hij bevestigt dat het de Nederlandse ...

Schenking van Ivensfilms

Onlangs ontving de Ivensstichting zes akten van een werkkopie van de lange documentaire Le 17e parallèle (1968). Laurence Lefèvre overhandigde deze aan André Stufkens in haar huis in Montreuil. Zij heeft deze werkkopie gekregen van haar oudere, in 2022 overleden, zuster Liliane Korb. Op 26-jarige leeftijd verzorgde Liliane Korb de montage van deze film over de vrijheidsstrijd van het Vietnamese volk tegen de Amerikaanse bezetting. Eerder ontving de stichting een kopie van Borinage van het Limburgs Museum. Liliane KorbLiliane Korb (1940) ...

Een schenking en vondsten van werk Anneke van der Feer

Onlangs kreeg de Europese Stichting Joris Ivens een schilderij op koper van Anneke van der Feer geschonken door galeriehouder Joost Bakker. Zij was een van de liefdes van Ivens en haar gehele leven communistisch kunstenares. Een schilderij van haar is in Duitsland geveild voor zevenduizend euro en is waarschijnlijk een portret van de legendarische Piet Laros, commandant van de Nederlandse internationale brigades tijdens de Spaanse Burgeroolrog. Daarnaast zijn wederom 50 tekeningen opgedoken, en dat nadat een jaar geleden 332 tekeningen in schet ...

Schenking portret Joris Ivens van Tjerk Bottema

Onlangs heeft Sietze Bottema, kleinzoon van de oudste broer van schilder, graficus en illustrator Tjerk Bottema (1882-1940), een portret van Joris Ivens in krijt geschonken aan de Ivens Stichting. Het is daarmee het derde portret van Ivens dat de Friese kunstenaar heeft vervaardigd en overgeleverd is. In het Joris Ivens Archief bevindt zich al een portret in olieverf en ook het Katwijks Museum heeft een schilderij van hem dat er nauw mee verwant is.

Acquisitie Anneke van der Feer en Helen van Dongen

Recent heeft de Europese Stichting Joris Ivens nieuwe materialen voor de collectie geschonken gekregen die betrekking hebben op twee vriendinnen van Joris Ivens: Anneke van der Feer (1902-1956) en Helen van Dongen (1909-2006). Ploni Passieux-Van der Stel overhandigde onlangs een set originele houtblokken, waarmee Anneke van der Feer houtsnedes heeft afgedrukt in de periode 1927-1938. O.a. haar zelfportret, Cheng Fai, de assistent van Joris Ivens, en enkele afdrukken uit de Oekraïne en een portret van de oude vrouw (afdruk in collectie Rij ...

Een korte film over 50 jaar solidariteit tussen Nederland en Quang Tri

Expositie Vrouwenpalet met Anneke van der Feer

Vanaf 10 juli tot 20 november is in Museum De Wieger in Deurne en in Museum888 in Drachten de expositie 'Vrouwenpalet. 1900-1950 haar kunst, haar verhaal' te zien, met 100 kunstwerken van vierentwintig vooruitstrevende vrouwelijke kunstenaars . Onder hen Anneke van der Feer met de poster van Ivens'film Philips radio (1931) uit het Joris Ivens Archief. Aan de hand van de werken is te zien hoe vrouwelijke kunstenaars zich toelegden op moderne stromingen, zoals het expressionisme, kubisme, sociaal realisme, nieuwe zakelijkheid en abstract exp ...

Op zoek naar mijn vader in een Ivensfilm

Onlangs reisde een inwoner van Montpellier 1200 kilometer naar het Joris Ivens Archief in Nijmegen om zijn biologische vader te zoeken. Er zijn vele redenen waarom mensen de collectie consulteren, maar dit is wel een heel bijzondere aanleding en een zeer persoonlijke. Hij wilde zijn vader zien, die hij nooit heeft ontmoet of gekend, in een film van Joris Ivens uit 1951: De Vrede zal overwinnen.

Chinese televisieserie over Ivens & China

Na jaren van voorbereiding hebben Zhang Tongdao (professor filmkunde universiteit Beijing) en de nederlandse documentaire filmmaker René Seegers hun vierdelige serie over Joris Ivens afgerond. De serie, die inmiddels is uitgezonden op de Chinese staatstelevisie CCTV-9, stelt in elke aflevering van 50 minuten een andere film van Ivens in China centraal: 1- De 400 Miljoen (1938); 2- De Voorlente (1958); 3- Hoe Yukong de bergen verzette (1976) en 4- Het verhaal van de wind (1988). De filmploeg reisde naar de toenmalige filmlocaties in China, ...

Picasso, Ivens en de beeldvorming in een verdeeld Duitsland

Joris Ivens ontmoette Pablo Picasso in 1951 in Vallauris, samen met de Franse dichter Jacques Prévert. Vier jaar later tekent Picasso de voorkant van een boek bij Ivens’ lange documentaire The Song of the Rivers (1954). Hoe werd Pablo Picasso’s werk in de naoorlogse jaren ontvangen in een verdeeld Duitsland? Een fascinerende en fraai vormgegeven expositie in het Ludwig Museum in Keulen presenteert een antwoord. Delen van Ivens’ film worden permanent vertoond, evenals documenten, foto’s en Picasso’s schetsen. Picasso werkte op 20 sept ...

Vanaf vrijdag 7 november zendt N1 in de TV-serie 'Altijd Nijmegen' de aflevering 'Titaantjes in Nijmegen' uit van Harko Wubs. Met de Titaantjes worden de kunstenaars bedoeld, die rond 1900 in Nijmegen werkten en toen of later furore maakten. Bekende namen en werken komen voorbij van o.a. Jan Toorop en zijn dochter Charley, Joris Ivens, Pyke Koch, Henry Luyten, Antoon van Welie, Henri Pieck en Eugène Lücker. De film laat zien hoe twee generaties kunstenaars -voor en na de eerste Wereldoorlog- de ingeslapen provinciestad wakkerschudden.

Harko Wubs laat drie deskundigen aan het woord over deze opmerkelijke groep kunstenaars: Pieter Roelofs (Rijksmuseum), Frank voor de Schoor (Museum Het Valkhof) en André Stufkens (Ivens Stichting). Afgewisseld met Nijmegenaren op de spoorbrug over de Waal, waar ooit Nescio in zijn boek over 'De uitvreter' Japie vanaf liet springen. Daar opent deze aflevering dan ook mee, met een citaat van Nescio over de on-Hollandse skyline van Nijmegen aanschouwd vanuit een boemeltje over diezelfde spoorbrug. Het was ook Nescio die de term Titaantjes muntte: jonge hemelbestormers die wereld wel eventjes zouden veroveren, zo dachten ze. De komst en aanwezigheid van kunstenaars met nationale of internationale faam, past bij de renaissance van Nijmegen aan het begin van de 20e eeuw. Nadat de stadsmuren en wallen waren afgebroken groeide de stad onstuimig met nieuwe wijken, lanen en pleinen vol allure.

Met name de komst van Jan Toorop in 1908 maakte indruk op de stadsgenoten. Kees Ivens, de vader van Joris, organiseerde de eerste expositie van Toorops werk in Nijmegen, waar de kunstenaar negen jaar zou wonen. Jan Toorop behoort tot de generatie van gevestigde kunstenaars van voor de Eerste Wereldoorlog, waartoe ook Henry Luyten en Antoon van Welie behoren, kunstenaars die zich met gemak in de betere kringen bewogen en daar opdrachten verwierven. Vader Toorop maakte knappe portrettekeningen van Nijmegenaren, waaronder vele katholieke geestelijken. Luyten was protegé van de rijke steenfabikant Robert Janssen. Met zijn steenfabrieken aan de rivier een van de rijkste inwoners van de stad. Speciaal voor Luyten had hij in zijn grote villa aan het Kelfkensbos een schildersatelier ingericht. Luyten schilderde echter met name buiten 'en plein air' in de Ooijpolder, waar zijn mecenas zijn steenfabrieken had staan. Het zou mooi zijn indien Musuem Het Valkhof het Nijmeegse werk van Luyten in vaste opstelling zou kunnen laten zien.

De jongere garde: Charlye Toorp, Joris Ivens en Pyke Koch, behoorde tot de generatie na de Eerste Wereldoorlog. Zij zetten zich juist af tegen de bestaande regels. Dochter Charley voelde zich helemaal niet thuis in de katholieke kringen. Ook Pyke Koch had problemen, hij begon aan het Stedelijk Gymnasium met zijn vriend Marinus van der Goes van Naters, maar redde het daar niet. Joris Ivens vertrok voor zijn studie naar Rotterdam en Berlijn. Alle drie kwamen elkaar tegen toen zij eind jaren twintig de artistieke avant-garde van Nederland gingen versterken. Opvallend is dat ze een uitgesproken ideologisch geladen kunst gingen maken, passend in de tijdgeest van de heftige jaren dertig.

Hoewel deze Titaantjes naam en faam hebben verworven in de kunstwereld ontbreekt het in Nijmegen nog aan permanente zichtbaarheid van hun kunst. Toorops werk is populair bij het publiek, de Nijmeegse context bijzonder, evenals de ideologische gedrevenheid. Het zou mooi zijn indien de stad de kunst van deze Titaantjes continue zichtbaar maakt voor het publiek.

De TV-serie 'Altijd Nijmegen' wordt gemaakt in opdracht van het Cultuurhistorisch Platform Rijk van Nijmegen (CPRN). Het CPRN wil met deze serie bij een breed publiek aandacht vestigen op diverse aspecten van de cultuurhistorie van de oudste stad van het land. Eerdere afleveringen gingen o.a. de oorlog in Nijmegen, forten, industrieel erfgoed, de Romeinen en de begraafplaatsen. Deze 9e aflevering is mogelijk gemaakt dankzij de Europese Stichting Joris Ivens. Filmmaker Harko Wubs maakte eerder Wegen in samenwerking met de universiteit, die op diverse festivals in het buitenland is vertoond.

Frank van de Schoor, Pieter Roelofs en André Stufkens. Uit Harko Wubs: Titaantjes in Nijmegen