Plaquette Treasure of European Film Culture voor Ivens' De brug onthuld

Op donderdag 19 september onthulde Said Kasmi, wethouder van cultuur van de gemeente Rotterdam, een plaquette van de eerste Nederlandse Treasure of European Film Culture: bij de Hefbrug als ode aan Ivens' avant-garde film De brug uit 1928. Op initiatief van de European Film Academy is, na eerdere schatten, zoals de trappen in Odessa van Eisensteins Potemkin, of the Trevifontein uit La Dolce Vita, ism het Nederlands Filmfonds gekozen voor de Hefbrug. Sandra den Hamer, directeur van het Filmfonds legde uit dat diverse locaties de revue heb ...

Van der Feer ontmoet Van der Feer

Op 15 augustus brachten Monique van der Feer en Joost van der Feer een bezoek aan het Joris Ivens Archief in Nijmegen om werken van Anneke van der Feer te bekijken. Het is voor het eerst dat er bloedverwanten van kunstenares Anneke van der Feer (1902-1956), een van de grote liefdes van Joris Ivens, langskwamen. Zij zijn de achterkleinkinderen van een oom van Anneke van der Feer en hebben belangstelling voor zowel het familiale als artistieke aspect. Het contact ontstond na de uitgave van het boek, de eerste monografie over Anneke van der Feer, ...

European Film Academy eert Ivens met Hefbrug als Treasure of Film Culture

De European Film Academy (EFA, de Europese tegenhanger van de OSCAR organisatie in de VS) heeft Joris Ivens, De brug (1928) en de hefbrug in Rotterdam opgenomen in de Treasures of European Film Culture. Het is voor het eerst dat een Nederlandse filmmaker en locatie worden opgenomen in een lijst van inmiddels 49 Europese locaties in 24 landen, die van uitzonderlijk belang zijn voor de Europese filmcultuur.Tot die locaties behoren bijvoorbeeld de grote trappen in Odessa uit Eisensteins’ Pantserkruizer Potemkin(1925), de Trevi Fontein ...

Cultuurfonds steunt inventarisatie Ivensarchief

Het Cultuurfonds steunt met 10.000 euro de herinventarisatie van het Joris Ivens Archief. De collectie die de Europese Stichting Joris Ivens sinds 1997 beheert en gedeponeerd is in het Regionaal Archief Nijmegen (RAN), is de afgelopen 27 jaar meer dan verdubbeld in omvang. Die nieuwe aanwinsten en oude collecties worden sinds 2020 door een groep enthousiaste vrijwilligers gecategoriseerd in nieuwe inventarislijsten, nu bij elkaar al 800 pagina's dik. Eerder steunde de gemeente Nijmegen en de provincie Gelderland al het inventarisatieprojec ...

Een nieuwe compositie bij Ivens' De brug

Op 29 februari gaat in het Rotterdams concertgebouw De Doelen een nieuwe compositie bij Ivens' film De brug (1928) in premiere. Componist Hans Koolmees liet zich inspireren door de zwart-wit beelden van de film en de alledaagse geluiden op straat en op het water rondom de huidige Hefbrug

Documentaire 'Indië verloren' toont Nederlandse propaganda en censuur

Nadat Joris Ivens Indonesia Calling (1946) had gemaakt werd hij onmiddelijk beschuldigd van anti-Nederlandse propapaganda. De Veiligheidsdienst stelde ook onmiddelijk voor daarom zijn paspoort in te trekken, niet in 1951, maar al in 1945. In een nieuwe documentaire 'Indië verloren. Hoe een koloniale oorlog te verkopen?' presenteert filmmaker In-Soo Radstake een breed spectrum aan invalshoeken over hoe Nederland die oorlog verkocht, waaronder die van Ben Bot, voormalig minister van buitenlandse zaken. Hij bevestigt dat het de Nederlandse ...

Schenking van Ivensfilms

Onlangs ontving de Ivensstichting zes akten van een werkkopie van de lange documentaire Le 17e parallèle (1968). Laurence Lefèvre overhandigde deze aan André Stufkens in haar huis in Montreuil. Zij heeft deze werkkopie gekregen van haar oudere, in 2022 overleden, zuster Liliane Korb. Op 26-jarige leeftijd verzorgde Liliane Korb de montage van deze film over de vrijheidsstrijd van het Vietnamese volk tegen de Amerikaanse bezetting. Eerder ontving de stichting een kopie van Borinage van het Limburgs Museum. Liliane KorbLiliane Korb (1940) ...

Een schenking en vondsten van werk Anneke van der Feer

Onlangs kreeg de Europese Stichting Joris Ivens een schilderij op koper van Anneke van der Feer geschonken door galeriehouder Joost Bakker. Zij was een van de liefdes van Ivens en haar gehele leven communistisch kunstenares. Een schilderij van haar is in Duitsland geveild voor zevenduizend euro en is waarschijnlijk een portret van de legendarische Piet Laros, commandant van de Nederlandse internationale brigades tijdens de Spaanse Burgeroolrog. Daarnaast zijn wederom 50 tekeningen opgedoken, en dat nadat een jaar geleden 332 tekeningen in schet ...

Schenking portret Joris Ivens van Tjerk Bottema

Onlangs heeft Sietze Bottema, kleinzoon van de oudste broer van schilder, graficus en illustrator Tjerk Bottema (1882-1940), een portret van Joris Ivens in krijt geschonken aan de Ivens Stichting. Het is daarmee het derde portret van Ivens dat de Friese kunstenaar heeft vervaardigd en overgeleverd is. In het Joris Ivens Archief bevindt zich al een portret in olieverf en ook het Katwijks Museum heeft een schilderij van hem dat er nauw mee verwant is.

Acquisitie Anneke van der Feer en Helen van Dongen

Recent heeft de Europese Stichting Joris Ivens nieuwe materialen voor de collectie geschonken gekregen die betrekking hebben op twee vriendinnen van Joris Ivens: Anneke van der Feer (1902-1956) en Helen van Dongen (1909-2006). Ploni Passieux-Van der Stel overhandigde onlangs een set originele houtblokken, waarmee Anneke van der Feer houtsnedes heeft afgedrukt in de periode 1927-1938. O.a. haar zelfportret, Cheng Fai, de assistent van Joris Ivens, en enkele afdrukken uit de Oekraïne en een portret van de oude vrouw (afdruk in collectie Rij ...

Een korte film over 50 jaar solidariteit tussen Nederland en Quang Tri

Expositie Vrouwenpalet met Anneke van der Feer

Vanaf 10 juli tot 20 november is in Museum De Wieger in Deurne en in Museum888 in Drachten de expositie 'Vrouwenpalet. 1900-1950 haar kunst, haar verhaal' te zien, met 100 kunstwerken van vierentwintig vooruitstrevende vrouwelijke kunstenaars . Onder hen Anneke van der Feer met de poster van Ivens'film Philips radio (1931) uit het Joris Ivens Archief. Aan de hand van de werken is te zien hoe vrouwelijke kunstenaars zich toelegden op moderne stromingen, zoals het expressionisme, kubisme, sociaal realisme, nieuwe zakelijkheid en abstract exp ...

Op zoek naar mijn vader in een Ivensfilm

Onlangs reisde een inwoner van Montpellier 1200 kilometer naar het Joris Ivens Archief in Nijmegen om zijn biologische vader te zoeken. Er zijn vele redenen waarom mensen de collectie consulteren, maar dit is wel een heel bijzondere aanleding en een zeer persoonlijke. Hij wilde zijn vader zien, die hij nooit heeft ontmoet of gekend, in een film van Joris Ivens uit 1951: De Vrede zal overwinnen.

Chinese televisieserie over Ivens & China

Na jaren van voorbereiding hebben Zhang Tongdao (professor filmkunde universiteit Beijing) en de nederlandse documentaire filmmaker René Seegers hun vierdelige serie over Joris Ivens afgerond. De serie, die inmiddels is uitgezonden op de Chinese staatstelevisie CCTV-9, stelt in elke aflevering van 50 minuten een andere film van Ivens in China centraal: 1- De 400 Miljoen (1938); 2- De Voorlente (1958); 3- Hoe Yukong de bergen verzette (1976) en 4- Het verhaal van de wind (1988). De filmploeg reisde naar de toenmalige filmlocaties in China, ...

Picasso, Ivens en de beeldvorming in een verdeeld Duitsland

Joris Ivens ontmoette Pablo Picasso in 1951 in Vallauris, samen met de Franse dichter Jacques Prévert. Vier jaar later tekent Picasso de voorkant van een boek bij Ivens’ lange documentaire The Song of the Rivers (1954). Hoe werd Pablo Picasso’s werk in de naoorlogse jaren ontvangen in een verdeeld Duitsland? Een fascinerende en fraai vormgegeven expositie in het Ludwig Museum in Keulen presenteert een antwoord. Delen van Ivens’ film worden permanent vertoond, evenals documenten, foto’s en Picasso’s schetsen. Picasso werkte op 20 sept ...

Sinds eind februari staat de inventarislijst van de Marion Michelle Collectie, 152 pagina's lang, on-line. De afgelopen jaren heeft Anne Jaspers als vrijwilligster deze grote klus geklaard. We hopen dat de duizenden documenten en foto's van deze collectie dit jaar gedigitaliseerd kunnen worden en net als andere collecties dan on-line raadpleegbaar zijn. De Amerikaanse fotografe heeft het copyright aan de Ivens Stichting geschonken.

Marion Michelle en Joris Ivens tijdens de opnames van The First Years in een Poolse staalfabriek, 1947 (Coll Marion Michelle, Europese Stichting Joris Ivens, Nijmegen).

Marion Michelle (1913-2007) heette Marion Michelle Kobletz en groeide op in een liberaal gezin in Cleveland. Haar vader hielp als advocaat bekende kunstenaars als Bertolt Brecht en Hanns Eisler naar de VS te emigreren, toen deze Nazi-Duitsland ontvluchtten. Zijzelf had al tijdens haar studie letterkunde een Europese Grand Tour gemaakt, waarbij ze tevens de Sovjet-Unie had bezocht. Terug in de VS verhuisde ze naar New York in de hoop tijdens de jaren van de economische depressie aan het werk te kunnen als fotografe. Met wat overredingsdrang wist zij aangenomen te worden op de filmset van Native land, waar Leo Hurwitz en Paul Strand werkten aan een sociale documentaire over de mensenrechten van vakbondsleden in de VS. Eigenlijk was het een docudrama, omdat verschillende scenes werden nagespeeld door acteurs en niet-acteurs. Paul Strand, de befaamde avant-gardistische fotograaf, vroeg na afloop om hem te vervangen als fotograaf voor een reportage over het onderwijs in opdracht van de Mexicaanse regering. Daar heeft ze haar moooiste foto's gemaakt, die werden geëxposeerd in Los Angeles, samen met werk van Man Ray en George Biddle.
Nadat ze kwam te werken op de censuurafdeling van het Office of War Information Bureau of Motion ontmoette ze begin 1944 bij toeval in de lift van de hoge Taft Building een Hollander. Het was Joris Ivens, werkzaam in Hollywood in de filmindustrie als adviseur bij diverse projecten. Het was liefde op het eerste gezicht, hoewel Ivens kort tevoren -twee dagen eerder- met Helen van Dongen was getrouwd. Deze relatie is netjes gedocumenteerd in de dossiers van de FBI.

Toen Ivens in opdracht van de Nederlandse regering in het voorjaar van 1945 naar Australië was vetrokken reisde Michelle hem achterna en ging deel uitmaken van zijn filmgroep, die de bevrijding van Nederlands-Indië moest gaan verfilmen na de overgave van de Japanners. Onverwacht nam het werk van deze filmgroep een geheel andere wending, toen Indonesië zich in augustus 1945 onafhankelijk verklaarde en in de havens van Sydney, voor de ogen van Ivens en Michelle, de havenarbeiders en zeelieden het werk neerliggen om zo Nederlandse schepen met munitie tegen te houden. Deze boycotactie zou jarenlang duren en was essentieel in de strijd voor de onafhankelijkheid van de jonge republiek. Spontaan begon Michelle in oktober aan de eerste filmopnames van deze boycotacties, die zouden leiden tot het filmpamflet Indonesia Calling! Ivens nam ontslag en kreeg prompt astma. Michelle en Ivens trokken zich terug in de Blue Mountains waar Ivens op verhala kon komen. Na de premiere van de korte film bleek de relatie met de Nederlandse overheid verpest. Ivens en Michelle reisden naar Europea waar ze in vier landen: Tsjecho-Slowakije, Bulgarije, Polen en Joegoslavië aan een gecompliceerd vierluik werkten, The First Years, waarvoor Michelle het scenario schreef. Geconfronteerd met censuur en bureaucratische tegenwerkign vertrok eerst Michelle en later Ivens naar Parijs, waar beide zich vestigden. Hun intieme relatie liep ten einde, Michelle trouwde met een oud-verzetsstrijder en Ivens met een Poolse dichteres. Desondanks bleven ze vriendschappelijk contact houden. Michelle verrichte veel hand-en spandiensten voor Ivens, met name waar het ging om het vinden, verzenden en verhuren van zijn films overal ter wereld. Haar baan als uitvoerend secretaris van de FIAF (Fédération internationale des archives du film) tussen 1958 en 1968 was daarbij behulpzaam. De foto's die zijn gedurende lange tijd van Ivens en hun werkzaamheden had gemakat werden tentoongesteld in Centre Pompidou in Parijs, in Leipzig en in Amsterdam (IDFA). Tot het einde van Ivens' leven zou ze foto's van hem blijven maken.

De uitgebreide inventarislijst geeft inzicht in haar werkzaamheden met Ivens. Het accent ligt op de films Indonesia Calling! en The First Years. Haar persoonlijke brieven geven een goed inzicht in de drijfveren, problemen en karakters van beiden.