Op zaterdagmiddag 24 oktober herleeft voor één dag Cinemariënburg waar de filmcompetitie ‘Tussen droom en daad’ wordt gepresenteerd. Aanleiding is het Nijmeegse geschiedenisfestival ‘024geschiedenis’ van 23 t/m 25 oktober. De Europese Stichting Joris Ivens, DZIGA werkplaats voor filmmakers en videokunstenaars en het Filmkenniscentrum presenteren negen films. De jury verkoos Daan Mulder tot winnaar met zijn film Het gebroken geweertje.

Jury

Dick Smits van het Film Kennis Centrum en Lian van Doorn van DZIGA bespraken na de vertoning van de films in competitie de argumenten voor hun oordeel. Dick studeerde Film- en Opvoeringskunsten in Nijmegen en was jarenlang werkzaam bij LUX en Lian studeerde cultuurwetenschapen in Berlijn en Film- en visuele cultuur in Antwerpen. Winnaar is Daan Mulder, nu student filosofie aan de Radboud Universiteit, met zijn film 'Het gebroken geweertje'. Het juryrapport staat onderaan.

Uitreiking van de prijs aan Daan Mulder door André Stufkens, directeur van de Ivens Stichting, in de zaal van Cinemariënburg op zaterdag 24 oktober 2015.

Filmprogramma Filmcompetitie ‘Tussen droom en daad’.
Start 14.00 uur, einde en prijsuitreiking ca. 16.00 uur.
Zijingang, Klein Mariënburg (bij het ACN, Architectuur Centrum Nijmegen)

1.         Daan Mulder: Het gebroken geweertje [10.00]
Ik heb ervoor gekozen om een documentaire te maken over mijn vader, Hans Mulder, die in de jaren 80 erg actief was in de krakers- en antimilitaristische beweging in Nijmegen. Het hoogtepunt van zijn verzetsperiode was het totaalweigeren: het weigeren van de dienst-plicht. Gevolg hiervan was een gevangenisstraf van 8 maanden. Deze film gaat over hoe hij  deze felle verzetsbeweging binnen is gerold, wat zijn motivaties waren en hoe hij dit alle-maal heeft ervaren. Dit was een opdracht waarin alleen gebruik gemaakt mocht worden van zelf opgenomen geluidsmateriaal en stilstaand beeld; in de beperking toont zich de meester.

2.         Helma Molenaars: Tussen Droom en Draad [01.00]
Het is een film van een minuut waarin twee beelden worden getoond: binnen en buiten / verstilling en rusteloosheid / herkenbaarheid en abstractie.

3.         Eva Olthof: Inscribing all, free to all [04:10]
De in Nijmegen geboren kunstenares Eva Olthof maakt in binnen- en buitenland kunst-werken die mensen met elkaar verbinden, vaak geïnspireerd op architectuur, grafische vormgeving en historische momenten. 'De openbare bibliotheek van Boston gebouwd door het volk en toegewijd aan de bevordering van leren' - in deze woorden gebeiteld in de voorgevel van de Boston Public Library, zit de tijd verscholen. De missie van toen wordt al meer dan 120 jaar 'gedragen' door het gebouw. De gebruiker wordt telkens herinnerd aan de kerntaak van de bibliotheek en aangesproken/ betrokken hierbij, het is immers gebouwd door het volk. De bibliotheek spreekt het idee uit van iedereen te zijn - een plek waar iedereen kan komen lezen en dromen. De dagelijkse realiteit is echter anders – door armoede is de bibliotheek in Amerika een toevluchtoord geworden voor de vele daklozen die het land herbergt. Deze korte montage toont teksten op gevels en in interieurs van een viertal openbare bibliotheken in Amerika, het land waar het idee van 'Public Library' ontstond halverwege de 19e eeuw: een openbare bibliotheek voor alle inwoners van een gemeente opgezet en gesteund door gemeenschappelijke gelden. Naast deze ‘quotes’ van toen zijn citaten van nu toegevoegd – dromen van toen en de dagelijkse werkelijkheid ontmoeten elkaar in deze montage van tekst en beeld.’

4.         Pauline van Tuyll (Fairbeeld producties): Huurders de nieuwe opdrachtgevers, Iewan, een social woningbouwproject van stro [10:10 ]
Eén van de initiatiefnemers van Iewan vertelt hoe haar droom werkelijk wordt, Hanneke Beld: "We willen laten zien dat je onmogelijke dingen mogelijk kan maken, door zelf mee te werken." In 2008 begon een groepje mensen uit de omgeving Nijmegen en Arnhem te dromen over een strobouw wijk. Na veel omzwervingen, gelobby en volharding werd in het voorjaar van 2014 de eerste paal in de grond geslagen. Aan de Waal in Lent komt hun droom uit. 24 sociale huurwoningen, 50 bewoners, die gemeenschappelijk wonen in hun wijk van stro en leem. In de film volgen we het bouwproces van begin tot einde, vanaf een braak-liggend terrein tot de opening. De samenwerking tussen de toekomstige huurders, de woningcorporatie en het bouwbedrijf is uniek. Elke partij heeft zijn eigen belang en achtergrond; dat is soms lastig, maar het project komt er.

5.         Boudewijn Corstiaensen: 
Korte film met Peter Hendriks overkunstprojecten in Valkhofkapel en vlinderboom (o.v.).

6.         Floor Adams: MIEP [35:24]
Een documentaire over mijn aangetrouwde tante Miep, die 6 jaar eerder hoorde dat ze nog 3 maanden te leven had. Ze weigerde chemo en besloot er nog zoveel mogelijk van te maken. “De zin van het leven is zin in het leven” was haar motto. Wat het ook was: deze visie, haar rosékuur of humor; ze bleef 6 jaar langer leven. Haar laatste dagen heb ik gefilmd. Onvoor -bereid, het ging ineens snel. Haar overpeinzingen, haar feest en het afscheid. Ze had een inspirerende zienswijze op leven en sterven en ze was een van de meest optimistische mensen die ik heb gekend.’

7.         Fabienne en Maira Rachmadiev: dag.droom [07:18]
Tussen droom en daad: het ‘tussen nog in je eigen hoofd zitten’ en ‘in de wereld gaan staan’. Van de vraag, ‘wie ben ik’ en ‘hoe te zijn?’ naar ‘wat ga ik doen’ en ‘wat doe ik’?
Aan de hand van een naamloos personage neemt de film de kijker mee op een zoektocht naar de betekenis van deze vragen. Een dag in Nijmegen, als in een dagdroom, volgen we een dromer die vaarwel zegt aan gedroom.

BUITEN COMPETITIE:

8.         Harko Wubs (Ivens Stichting/N1): Titaantjes in Nijmegen [25.00]
Jongeren die de wereld willen veroveren met hun kunst, zonder concessies te doen aan burgermansfatsoen, bazen of materiële zaken, zo beschreef Nescio zijn Titaantjes. Aan het begin van de 20^e eeuw, in de tijd dat Nescio er zijn korte verhalen schreef, liepen er een opmerkelijk aantal Titaantjes in de kunst rond in Nijmegen. Kunstenaars die internationaal naam en faam hebben verworven. Deze nieuwe documentaire in de serie ‘Altijd Nijmegen’ laat een generatie kunstenaars zien vóór en na de Eerste Wereldoorlog met een explosieve breuklijn tussen oude en moderne kunst, die in de avant-garde diepe sporen nalaat. Met werk van o.a. Jan Toorop, Henry Luyten, Antoon van Welie van de oudere generatie en Charley Toorop, Joris Ivens en Pyke Koch als vernieuwers.

9.         Martijn Schinkel (Fishion Film): Lights crossing [07.46]
De film brengt op poëtische en verstilde wijze het gelijknamige kunstwerk van Atelier Veldwerk op de nieuwe stadsbrug De Oversteek in beeld. Zowel film als kunstwerk zijn een spel van licht en tijd die in relatie gaan met de brug. Vormentaal en stijl zijn geïnspireerd door het vroege werk van Joris Ivens, met name De brug uit 1928. Hierin staan richtingen, ritme, abstracte vormen en schoonheid centraal. Op de brug De Oversteek gaan dagelijks bij zonsondergang 48 paren lantaarns één voor één aan als ode aan de 48 militairen die tijdens de heldhaftige oversteek op die plek van de Waal op 20 september 1944 om het leven kwamen. Martijn Schinkel maakte deze film  op uitnodiging van producent DZIGA en in opdracht van de Commissie Beeldende Kunst van de gemeente Nijmegen.

Contactpersoon voor de filmcompetitie: André Stufkens en Harko Wubs, 024 3888774  06 53960552  Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.  
Met dank aan: ACN (Architectuur Centrum Nijmegen), Ton Hendriks Makelaardij.

Juryleden Lian van Doorn en Dick Smits lichten het juryrapport toe aan de zaal in Cinemariënburg.

Juryrapport filmcompetitie Tussen droom en daad, 24 oktober 2015

Juryleden:
- Dick Smits, Film Kennis Centrum
- Lian van Doorn, DZIGA

Gelet op vier aspecten:

1.gebruik van / aansluiting bij het thema: Droom& Daad

2. past het in de context, het Nijmeegs geschiedenisfestival

3.uitvoering

4.creativiteit

1.Het gebroken geweertje, Daan Mulder

In `het gebroken geweertje’ wordt een persoonlijk verhaal naar een hoger niveau getild. Een persoonlijk verhaal dat perfect past bij het thema droom en daad en 024 geschiedenis. Ondanks of dankzij de statische beelden is de film zeer toegankelijk.  Hij heeft goed gebruik gemaakt van het mooie archief materiaal. Zoals Daan het zelf verwoordde “In de beperking toont zich de meester’. De voice over is mooi gesproken, het beeld complementeert. Het beeld  lijkt af en toe zelfs te bewegen door de voortgaande stem. Zelfs de stukken zwart als het over de gevangenis gaat (die andere keren kan hij het beter weglaten) en even later de beelden in een snelle montage met muziek als het over gekte gaat. Ook als de film Hans benadert vanuit zijn relatie blijft  een ding voorop staan: het persoonlijke politieke pamflet.  In vorm mooi en creatief, in inhoud een sterk statement.

4.Tussen droom en daad, Helma Molenaars

Een creatieve en abstracte wijze van het visualiseren van het thema. Mijn probleem met deze film is dat ik het thema droom en daad niet echt terugvind. Wellicht nog wel in psychisch opzicht, het binnen en buiten dat een overgang of realisering  tegenhoudt of twee werelden splitst. Dat is duidelijk verbeeld. Buiten is ver weg, vooral ook in geluid, binnen is bijna onherkenbaar. Tegelijkertijd is buiten wel herkenbaar. Een overgang lijkt bijna onmogelijk. Door een schijnbaar eenvoudige ingreep in het beeld, de splitsing, is dit goed uitgedrukt. Maar ik zie er geen geschiedenis in, ook geen persoonlijke geschiedenis, meer een beschrijving van een stand van zaken, een status qou.

5. Inscribing all, free to all, Eva Olthof

Een ode aan de met name Openbare bibliotheek. Wellicht is het een verval van een gerealiseerde droom, tegelijkertijd is het ook weer daad in het heden bij de opvang. Gebouw en functie worden of zijn deels losgekoppeld. Droom en daad worden gescheiden. De losse stille beelden met de teksten op de bibliotheek  doen me denken aan een graf of de dood, terwijl de losse tussenteksten meer over gebruik of intentie gaan. Waar stilstaande beelden een verhaal vertelden in Het gebroken geweertje,stoort het mij hier vooral. Het is geen film. Ik vind het een mooi project, zeker met de originele context eromheen en als video-installatie, maar minder geschikt voor deze competitie. De film gaat minder over (Nijmeegse) geschiedenis en meer over functie of de taak van het gebouw, ook al verandert die door de tijd. En ook niet over de context van deze week de 024geschiedenis.

2.Huurders de nieuwe opdrachtgevers, Iewan, een sociaal woningbouwproject van stro, Pauline van Tuyll

Een duidelijke en heldere en mooie reportage. Vanuit diverse invalshoeken wordt een breed beeld geschetst. Vaste camera, duidelijke montage geven een evenwichtig beeld. Het is mooi om te zien hoe door samenwerken van mensen idealen verwezenlijkt kunnen worden en hoe je dit ideaal, de strooien woningen, door de film heen gerealiseerd ziet worden. Een echte droom en daad in Nijmegen (Lent) dat geschiedenis schrijft. Technisch helemaal in orde, niks op aan te merken, maar minder creatief.

2.MIEP, Floor Adams

Miep is dubbel. Een goedlachse vrouw die gaat sterven. Voor haar kun je bijna alleen sympathie opbrengen. Zo is ze ook gefilmd. Het is een zeer persoonlijk verhaal geworden over haar verleden en heden, haar keuzes en haar opties en haar al dan niet in daden omgezette dromen of plannen of wensen. Waarbij de meest ultieme vervuld wordt. Maar ook de film is dubbel. Soms wat slordig, haastig, technisch niet perfect. Dat wordt afgewisseld met mooie, heldere animaties die zeker als ze gebruikt worden als illustratie zoals bij de diverse vormen van kanker het verhaal omhoog tillen, relativeren, versterken. Waar het bij Pauline van Tuyls film technisch helemaal in orde is, is het in deze film minder, daarentegen maken de mooie animaties heel wat goed.

3. Dag.droom, Fabienne en MairaRachmadiev

Zeer sympathiek, fris, vrolijk en ook bijna melancholisch. Verrassende animaties en muziek en een mooi tussenstuk in  het Kronenburgerpark. Wat soms wat zwaar filosofische levensvragen lijken te worden met een (zelf)opgelegde druk om niet bestaande of niet eigen grootse dromen uit te voeren slaat gelukkig  om.  De worsteling met het dagelijks leven in split screen leidt tot het inzicht dat de dagelijkse kleine dingen in het leven de beste daden zijn die uitgevoerd kunnen worden. Niet zo zeer historie, wel historisch inzicht. Mooie verwijzing naar Joris Ivens. Merkt dat ze vooral verschillende technieken heeft willen uitproberen en komt daarom wat amateuristisch over.