Groepsfoto van de Amsterdamse arbeidersfotografen (ARFOT`s) met
zittend, 2e van rechts, Joris Ivens. Ook de jonge Cas Oorthuys en John Fernhout doen mee. 1931, Coll. JIA, Nijmegen.
Meer dan duizend foto`s, tijdschriften, boeken en films, tonen op een grote internationale expositie in het Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia in Madrid de geschiedenis en het belang van de arbeidersfotografie. Foto`s van bekende namen als Robert Capa, Henri Cartier-Bresson en John Heartfield, maar even zo goed foto`s van anonieme fotografen en snap-shots. Continue zijn enkele films van Ivens te zien: Komsomol (1933), Borinage (1934) en The Spanish Earth (1937).
Volgens curator Jorge Ribalta vormt de internationale arbeidersfotografie een sleutelmoment in de geschiedenis van de fotografie. Deze beweging, ontstaan tussen de twee wereldoorlogen, is vaak genegeerd, onderschat of gemarginaliseerd, maar de expositie, catalogus en symposia tonen aan dat de arbeidersfotografie een nieuw model van fotografie introduceerde. Dat nieuwe model ontwikkelde zich door zich bewust af te zetten tegen het `bourgeois-model` van fotografie. Maar het ARFOT-model behelst niet alleen een modernistische esthetiek, gebaseerd op de mechanica van de fotocamera en de mechanica van mensonterende industriële wereld, ook in productie (in een collectief, gebruikmakend van een netwerk van direct betrokkenen en gebruikers) en in distributie (via tijdschriften, kranten, boeken, films, vakbonden, politieke verenigingen en exposities binnen en buiten) vormde de ARFOT een serieus alternatief voor de burgerlijke fotografie, pers en culturele wereld. Volgens Ribalta veroverde het daarmee het publieke domein om nooit meer te verdwijnen. Zoals dat eveneens geldt voor de filmcultuur, is de modernistische beweging van de jaren twintig grondlegger van de hedendaagse manier van cultuurproductie, esthetiek en distributie met tijdschriften, exposities, netwerken, sociale media en user generated content.
Joris Ivens is de belangrijkste Nederlandse figuur binnen de beweging. Zijn verblijf in Berlijn, de Sovjet-Unie, GFrankrijk en de VS zorgde voor direct contact met de uitingen van arbeidersfotografie. Door middel van zijn films gaf hij zelf een persoonlijke draai aan de esthetische ontwikkeling ervan. En als organisator en bemiddelaar regelde hij met zijn internationale netwerk voor het onstaan van de Nederlandse ARFOT, voor publicaties van ARFOT`s in tijdschriften en boeken en hield lezingen om impulsen te geven aan deze beweging.
De expositie is te zien tot 22 augustus 2011.