Op 13 mei stelde Astrid Joosten als presentator van de kennisquiz '2 voor 12' aan de twee kandidaten de vraag: 'wie is deze cineast?' Voorafgaand werden filmpjes en foto's getoond van het Filmfestival van Venetië, waar de 89-jarige Nederlandse cineast een Gouden Leeuw ontving voor zijn gehele oeuvre. Hij was controversieel, want maakte propagandafilms voor communistische dictaturen en kwam in conflict met de Nederlandse regering nadat hij de onafhankelijkheidsbeweging in voormalig Nederlands-Indië ondersteunde. HIj sloot zijn loopbaan in 1988 af met Het verhaal van de wind. Kandidaat Adriaan Gijsbrechts had inmiddels genoeg informatie om de vraag correct te beantwoorden: 'Joris Ivens'. Hij vervolgde: 'Als je uit Nijmegen komt dan moet je dat weten!'.
Joris Ivens ontvangt de Gouden Leeuw voor zijn gehele oeuvre, uit handen van Gina Lollobridgida, Filmfestival Venetië, 1988.
Waarom heeft Nederland zoveel uitstekende schilders en documentaire filmmakers voortgebracht? De Duitse filmhistoricus Thomas Tode probeert in een nieuw artikel - in navolging van anderen - een antwoord te geven op die vraag. Volgens hem liep Joris Ivens voorop in de weergave van natuurelementen, zoals het befaamde Nederlandse licht, de wind of water in al zijn gedaantes: rivieren, regen, wolken. Het begon al vroeg in zijn loopbaan met Études des mouvements à Paris (1927), De brug (1928), Branding (1929), Regen (1929), Wij bouwen (1929), Zuiderzeewerken (1930), Nieuwe gronden (1933) en zou voortdurend terugkeren tot aan het einde van zijn loopbaan in Pour le mistral (1965) en Une Histoire de vent (1988). Zoals zijn voorgangers in de Nederlandse kunst al in de 17e eeuw deden.
Nietsvermoedend ging Ronald Grahmbeek met een schilderij naar de opnamedag van het TV-programma Tussen Kunst en Kitsch. Op het doek een leuk portret van zijn vader uit 1927, als 1-jarige. Uit de overlevering wist hij dat het schilderij gemaakt was door een schilderes uit Amsterdam, maar haar naam kende hij niet. Het doek was gemaakt als dank voor het gratis verkrijgen van kolen door zijn opa, een kolenhandelaar met een goed hart in de Warmoesstraat, destijds een armoedig en vervallen deel van de stad. Het schilderij blijkt door Anneke (Anna) van der Feer te zijn geschilderd.
Lees meer: Schilderij van Anneke van der Feer duikt op bij TV-programma Tussen Kunst & Kitsch
Kunstenares Anneke van der Feer (1902- 1956) ontwierp het affiche bij Ivens' film Philips Radio, dat werd uitgeroepen tot mooiste Nederlandse filmaffiche aller tijden. De blonde Friezin is wel de grote liefde in Ivens'leven genoemd. In het Ivens archief bevinden zich brieven die aantonen dat hun liefde tot het einde van haar leven duurde. André Stufkens deed onderzoek en schreef het eerste overzicht van haar leven en werk, dat op de Ivens website in boekvorm te lezen is: https://ivens.nl/boeken/533-anneke-van-der-feer
Na jaren van voorbereiding hebben Zhang Tongdao (professor filmkunde universiteit Beijing) en de nederlandse documentaire filmmaker René Seegers hun vierdelige serie over Joris Ivens afgerond. De serie, die inmiddels is uitgezonden op de Chinese staatstelevisie CCTV-9, stelt in elke aflevering van 50 minuten een andere film van Ivens in China centraal: 1- De 400 Miljoen (1938); 2- De Voorlente (1958); 3- Hoe Yukong de bergen verzette (1976) en 4- Het verhaal van de wind (1988). De filmploeg reisde naar de toenmalige filmlocaties in China, een maakten ook opnames in Nederland en Frankrijk. Uniek zijn de filmbeelden van ooggetuigen van Ivens'filmwerk en medewerkers, die in zijn films voorkomen.
Joris Ivens ontmoette Pablo Picasso in 1951 in Vallauris, samen met de Franse dichter Jacques Prévert. Vier jaar later tekent Picasso de voorkant van een boek bij Ivens’ lange documentaire The Song of the Rivers (1954). Hoe werd Pablo Picasso’s werk in de naoorlogse jaren ontvangen in een verdeeld Duitsland? Een fascinerende en fraai vormgegeven expositie in het Ludwig Museum in Keulen presenteert een antwoord. Delen van Ivens’ film worden permanent vertoond, evenals documenten, foto’s en Picasso’s schetsen. Picasso werkte op 20 september 1955 in een dag aan 21 schetsen, waarvan hij de laatste het beste vond: een bloem met bloembladeren in de vorm van zes arbeidershanden.
Lees meer: Picasso, Ivens en de beeldvorming in een verdeeld Duitsland
Op 13 december organiseert het IndoFILMcafé een Joris Ivensavond i.v.m. de viering van 75 jaar onafhankelijkheid van de republiek Indonesië. Met de vertoning van de documentaire Indonesia Calling van Ivens uit 1946 na een inleiding door André Stufkens. En fragmenten uit Oeroeg (1993) en Soekarno's Blues (1999) van Hans Hylkema, waarbij de regisseur wordt geïnterviewd.
Lees meer: Joris Ivensavond in LUX Indofilmcafé over 75 jaar onafhankelijkheid
Wat hebben poplegende Eddie van Halen, keizer Karel de Grote en cineast Joris Ivens met elkaar gemeen? Niet veel, op het eerste gezicht, maar ze hebben ooit in Nijmegen rondgelopen. In een publiekspoll van De Gelderlander zijn ze verkozen in de Top drie van Nijmegenaren met de meeste wereldfaam. 'Een leuk spelletje', zo noemt hoogleraar publieksgeschiedenis Dolly Verhoeven het. Zij stelt dat Joris Ivens de bekendste is en bovendien is hij in Nijmegen geboren en er door gevormd.
