Van oudsher wordt de avant-garde in de kunsten van de 19e en 20e eeuw beperkt tot kunstenaars uit de westerse wereld, met Parijs, Moskou, Berlijn en New York als de hoofdsteden. In een snel globaliserende wereld, waarin Oost en West, Noord en Zuid, veel meer met elkaar verbonden zijn, is dit standpunt niet langer houdbaar. Het recente boek van de Chinees-Amerikaanse wetenschapper Liang Luo werpt een nieuw licht op de internationale avant-garde met een treffend voorbeeld van wereldwijd netwerk van kunstenaars.
Hoofdpersoon in haar boek is de Chinese toneelschrijver en activist Tian Han (1898-1968), die in aanraking kwam met Joris Ivens en Paul Robeson, dankzij het lied dat hij schreef tegen de Japanse bezettingsmacht. Dit lied ‘March of the Volunteers’ werd zo populair dat Ivens het in 1938 gebruikte voor zijn documentaire The 400 Million. Ivens noemde het met vooruitziende blik het nationale volkslied van China. Dat was het toen niet, maar werd het een decennium later, nadat de Volksrepubliek was opgericht. Ivens ontmoette Tian Han in april 1938 in Hankou, toen Tian Han het voorlichtingsbureau leidde van het Verenigd Front van Nationalisten en Communisten in Wuhan. Hij verwelkomde Ivens persoonlijk, toen hij samen met Robert Capa en John Fernhout terugkeerde van filmopnames van de slag bij Tai’erzhuang, waar de Chinezen voor het eerst de Japanse bezetter versloegen.
Volgens Liang Luo legt het internationale netwerk van avant-garde kunstenaars als Ivens, Hanns Eisler, Bertolt Brecht, Paul Robeson en Tian Han een diepere intellectuele relatie bloot. Zij noemt hen de ‘1898-generatie’, omdat allen, net als Zhou-Enlai, in hetzelfde jaar waren geboren. Hun levens en artistieke ontwikkeling vertonen een zelfde artistieke ontwikkeling en een zelfde traject. ‘The Avant-garde and the Popular in Modern China’ onderzoekt de manier waarop avant-garde kunstenaars investeerden in politiek bewustzijn en probeerden op eigen wijze hun kunst ‘populair’ te laten zijn in een moderne tijd. Liang Luo is ‘Associate Professor of Chinese Literature and Culture’ aan de Universiteit van Kentucky en is tevens bestuurslid van de Europese Stichting Joris Ivens.
In een recensie schrijft Xiaomei Chen (Universiteit van Californië): “Skilfully written, concise and insightful, this book deepens our understanding of performance culture by productively connecting politics, popular culture, and aesthetic theatre to explore the multi-cultural influences and national and international contexts that fostered the spirit and temperament of Tian Han and his generation of artists’
‘The Avant-garde and the Popular in Modern China. Tian Han and the Intersection of Performance and Politics’, The University of Michigan Press, www.press.umich.edu ISBN 978-0-472-07217-0
Omslagfoto
Liang Luo
